ما ...
نویسنده : امید بهروز
روز هشتم مارچ به عنوان روز جهانی زن اغلب به عنوان یک روز همبستهگی و حمایت از حقوق زنان در سراسر جهان تجلیل مییابد. این روز فرصتی است برای بیان اعتراضات به تبعیض، خشونت و نقض حقوق زنان، ارایه راهکارها و ایدهها برای ترویج برابری جنسیتی و افزایش فرصتهای زنان و دختران در جوامع، و همچنین تقویت اراده بینالمللی برای حفظ و تقویت حقوق زنان و دختران است. زنان افغانستان با محدودیتهای جدی در زمینه تحصیلات، اشتغال، شرکت در امورات عمومی و حتا حقوق اساسی مواجه شدهاند. زنان افغانستان که در یک قفس پولادین گیر کردهاند، نمیدانند که هشتم مارچ را به عنوان روز همبستهگی زنان در دنیا نام بگذارند و یا پاشیدنِ نمک بر زخمهای ناسورِ آنان در افغانستان تحت حاکمیت طالبان؟ پس از حاکمیت دوباره گروه طالبان بر افغانستان، بیشترین قربانیانِ خشونت زنان بودهاست. زنانیکه حتا از ابتداییترین حقوقشان محروم اند و هر روز از سوی گروه زنستیز، متجاوز، ددمنش و توحشگر طالبان شلاقهای بیشمار نیز میخورند. در این دو سال و اندی، ملا هیبتالله آخُندزاده، رهبر گروه طالبان بیشترین فرامینِ را که صادر نموده برمیگردد به محدودیتها علیه زنان و زمینگیر نمودنِ آنان در افغانستان. این فرمانها در بسیاری از موارد از نظر بینالمللی به عنوان فرامینِ زنستیزانه و ناسازگار با حقوق بشر شناخته شدهاند. برخی از مهمترین فرمانهای زنستیزانه که ملا هیبتالله یا دیگر رهبران طالبان صادر کردهاند، عبارتاند از: ممنوعیت تحصیل زنان و دختران: طالبان پس از بهدست گرفتن دوباره قدرت در افغانستان، بارها تصمیماتی را صادر کردهاند که باعث ممنوعیت تحصیل زنان و دختران در مکاتب و دانشگاهها شدهاست. محدودیتهای پوششی: طالبان بهشدت کنترل بر پوشش زنان و دختران اعمال کرده و آنها را به پوشیدن پوشاکی که باورهای اسلامی محافظهکارانه را منعکس میکند تحت فشار قرار میدهند. این ممکن است شامل پوشش سر و صورت کامل (برقع) باشد. ممنوعیت اشتغال: طالبان بالای زنان در افغانستان محدودیتهای بسیاری را وضع نمودهاند و حتا میشود گفت که در هیچ مورد برای زنان اجازه کار را نمیدهند. ممنوعیت سفر بدون محرم شرعی: طالبان زنان را از سفر کردن بدون «محرم شرعی» منع کردهاند. طبق دستور وزارت امر به معروف و نهی از منکر گروه طالبان، زنان بدون داشتن «محرم شرعی» حق طی نمودن مسافت بیش از ۷۲ کیلومتر را ندارند. ممنوعیت درمان زنان: گروه طالبان در شماری از ولایتهای افغانستان به کادر درمانی دستور دادهاند که زنان بدون «محرم شرعی» و حتا با همراهِ زن دیگر را درمان نکنند. این گروه همچنین گفتهاند که دکتران مرد حق درمان زنان را ندارند. محدودیتهای سرگرمی و تفریحی: طالبان بر زنان محدودیتهای بیشماری در مورد شرکت در فعالیتهای تفریحی و سرگرمی، از جمله ورزش، موسیقی و هرگونه فعالیت عمومی دیگر وضع نموده و آنان را تحت فشارهای گوناگونی قرار دادهاند. منع خرید و فروش با زنان: طالبان همچنان بهگونهی غیررسمی خرید و فروش با زنان را نیز ممنوع کردهاند. شماری از تولیدکنندهگان لباس زنانه میگویند که طالبان حتا در شهر کابل به کارمندان آنان بهدلیل زن بودن اجازهی فعالیت را ندادهاند. این فرمانها و محدودیتهای زنستیزانه نشان دهنده دیدگاه ایدئولوژیک طالبان درباره نقش زنان در جامعه است که بر پایه تفسیر سنتی اسلامی (افراطگرایانه) و درک خاص خود از آن اعمال میشود. این اقدامات باعث شدهاست که زنان در افغانستان با محدودیتهای زیادی در زندهگی عمومی و حقوق اساسی خود مواجه شوند و این موضوع به عنوان یکی از چالشهای اساسی در مسیر توسعه و پیشرفت اجتماعی و اقتصادی افغانستان مطرح میشود.