خودسانسوری روانی یکی از پدیده‌های خاموش اما فراگیر در میان زنان جوامع سنتی‌ هست. این پدیده زمانی شکل می‌گیرد که زنان به‌طور ناخودآگاه افکار، احساسات، خواسته‌ها یا حتی آرزوهای خود را سانسور می‌کنند، تنها برای این‌که با هنجارهای اجتماعی، دینی یا فرهنگی محیط ‌شان در تعارض قرار نگیرند. در افغانستان، این نوع سانسور ذهنی ریشه در ساختارهای مردسالار، عرف‌محور و گاهی مذهبی دارد. 
خودسانسوری روانی یعنی: فرایند درونی که در آن فرد به‌طور خودخواسته یا ناخودآگاه، افکار، احساسات یا رفتارهایش را کنترل یا سرکوب می‌کند تا از طرد اجتماعی، قضاوت منفی یا برخوردهای تنبیهی دور بماند. در زنان، این خودسانسوری اغلب به‌شکل‌های زیر ظاهر می‌شود:
1.	پنهان کردن نظرات واقعی در جمع
2.	سرکوب خواسته‌های فردی (تحصیل، انتخاب شغل، یا عشق)
3.	انکار احساسات منفی مثل خشم، رنج یا حتی خستگی
دلایل روان‌شناختی و اجتماعی خودسانسوری در زنان بنابر موضوعات زیر است:
اول ترس از قضاوت یا بی‌آبرویی است در جوامع سنتی، زن (خوب) کسی‌ هست که مطیع باشد، کم‌حرف باشد و در چارچوب عرف عمل کند.
دوم هم یادگیری از خانواده و محیط چون دختران از کودکی می‌آموزند که خواسته‌های‌شان را به تعویق بیندازند یا نادیده بگیرند.
موضوع سوم فقدان امنیت روانی است چون زنانی که در محیط ناایمن روانی زنده‌گی می‌کنند، یاد می‌گیرند احساسات‌شان را پنهان کنند تا از خشونت، تحقیر یا طرد در امان باشند.
و در چهارم مهم تر از همه درونی‌سازی کلیشه‌های جنسیتی: میباشد. باور به اینکه زن باید فداکار، ساکت و مطیع باشد، باعث می‌شود زنان ناخودآگاه خود را سانسور کنند.
اما این ها همه خودسانسوری در زنان پیامدهای روانی بیشماری نیز دارد، بطور مثال:
1.	افسردگی پنهان: سرکوب مزمن احساسات می‌تواند به افسردگی مزمن و خمودی ذهنی منجر شود.
2.	اضطراب و فشار روانی: ترس دائمی از شکستن (نُرم) باعث اضطراب بالا می‌شود.
3.	فرسایش روانی و از دست رفتن احساس خود: وقتی زن سال‌ها احساسات و نیازهای واقعی‌اش را نادیده می‌گیرد، کم‌کم از (خود واقعی‌)اش فاصله می‌گیرد.
4.	فقدان رضایت از زنده‌گی: حس ناکامی و نارضایتی از خویشتن، حتی اگر زن در ظاهر زنده‌گی موفقی داشته باشد.
و در نتیجه خودسانسوری روانی زنان، یکی از اشکال عمیق و ناپیدای خشونت فرهنگی و روانی‌ست که به‌ویژه در جوامع سنتی ریشه‌دار است. مقابله با این پدیده نه فقط یک مسئولیت فردی، بلکه یک تغییر ساختاری در آموزش، فرهنگ و سیاست‌گذاری اجتماعی را می‌طلبد. توانمندسازی زنان از راه آگاهی روانی، نخستین گام برای شکستن این چرخۀ خاموش است.