عدم رشد فرهنگی و ضعف در عملکرد آموزش و پرورش می‌تواند در جوامع مختلف، به فقر فرهنگی و عدم امکان زیست مسالمت‌آمیز منجر شود. فقر فرهنگی به معنای کمبود دانش، آگاهی و آموزش درباره مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. در این جوامع، به دلیل عدم دسترسی به منابع آموزشی کافی، کمبود سیستم آموزشی کارآمد و مشکلات اقتصادی، افراد بسیاری با نیازمندی‌های آموزشی و فرهنگی مواجه هستند.
نوشتن و روشن‌گری می‌تواند ابزاری قدرتمند برای کنترل و مقابله با فقر فرهنگی باشد. نوشتن، علاوه بر اینکه افراد را قادر می‌سازد تا از تجربیات و دانش خود برای تأثیرگذاری در دیگران استفاده کنند، به آن‌ها امکان می‌دهد تا از طریق انتشار افکار و ایده‌هایشان به مسائل اجتماعی و فرهنگی توجه کنند. نوشتن می‌تواند به عنوان یک وسیله ارتباطی قوی و موثر عمل کند و به جامعه اجازه دهد تا برای تحول و بهبود وضعیت خود بجنگد.
از طرفی، روشن‌گری به معنای افشای حقایق و آگاهی‌بخشی به جامعه درباره مسائل مهم و چالش‌های اجتماعی است. در جوامعی که رشد فرهنگی وجود نداشته و تحقیقات و گزارش‌های مستقل محدود شده باشند، عموماً افراد با مسائل جامعه آشنا نیستند و آگاهی کافی ندارند. این می‌تواند به بروز مشکلاتی مانند فساد، نابرابری، تضادهای قومی و افراط‌گرایی ایدئولوژیک منجر شود.
با روشن‌گری درباره مسائل و چالش‌های جامعه، افراد قادر خواهند بود تا به شکلی انتقادی‌تر به موضوعات نگریسته و نقش خود را در تغییر و بهبود وضعیت جامعه تشخیص دهند. آگاهی از مسائل مختلف باعث می‌شود تا افراد به مرور زمان به اعتماد به نفس بیشتر و قدرت برای ایجاد تغییر در جامعه دست یابند.
به طور خاص در جوامعی مثل افغانستان که تحت تأثیر افراط‌گرایی ایدئولوژیک دینی و تضادهای قومی قرار دارند، ضرورت نوشتن و روشن‌گری بیشتر محسوس است. در این موارد، نوشتن می‌تواند به عنوان یک وسیله برای ترویج فضای گفت‌ونوشت و درک متقابل بین افراد مختلف باشد. با نوشتن درباره مسائل مشترک و تمرکز بر ارتقاء قضایای عدالت و صلح، می‌توان پلی برای ارتباط و درک بین گروه‌ها ایجاد کرد و به تسهیل فرآیند هم‌زیستی و تعاون در جامعه کمک کرد.
در نهایت، برای نوشتن و روشن‌گری برای تحول جوامع مورد نظر، باید دقت کنیم که این فرآیند زمان‌بر و پیچیده است. افزایش آگاهی و تغییر نگرش‌ها نیازمند تلاش‌های مستمر و همکاری بین افراد و گروه‌های مختلف است. ایجاد فضایی برای بحث و تبادل نظر سازنده، ترویج خواندن و نوشتن در بین اقشار مختلف جامعه، تقویت سیستم آموزشی و رسانه‌های مستقل، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به ترویج ضرورت نوشتن و روشن‌گری در جوامع کمک کنند.
به طور خلاصه، نوشتن و روشن‌گری در جوامع می‌توانند ابزارهای قدرتمندی برای مقابله با فقر فرهنگی، افزایش آگاهی جامعه و ارتقای وضعیت اجتماعی و فرهنگی باشند. این فرآیند نیازمند تلاش‌های همگانی و همکاری بین افراد و گروه‌های مختلف است تا بتواند تحول و بهبود وضعیت جوامع را در پی داشته باشد.