مقدمه:
دیشب، به تاریخ ۱۳ جدی/دی (2 جنوری) ساعت ۵:۰۰ عصر به وقت تهران و ۶:۰۰ عصر به وقت کابل نشستی تحت عنوان چرا مطالعه نمیکنیم؟ و چرا ساحت‌های روزمره‌گی تا مطالعه جذاب‌تر است؟ در "کتاب سرای آسمان حروف"، مرکز فرهنگی و اجتماعی خانه مولانا برگزار شد، که فرصتی ارزشمند برای تأمل در جایگاه کتاب و مطالعه در زندگی معاصر فراهم آورد. این گردهمایی ادبی با حضور جمعی از فرهیختگان و علاقه‌مندان به کتاب و با سخنرانی استاد برجسته، خانم منیژه اسماعیلی، به بررسی دلایل کاهش مطالعه و راهکارهای ارتقای فرهنگ کتابخوانی پرداخت.

شروع نشست و پرسش محوری:
نشست با پرسشی ژرف و تأمل‌برانگیز از سوی سرکار خانم اسماعیلی چنین آغاز شد: چشم‌هایتان را ببندید و دنیایی بدون کتاب را تصور کنید! این پرسش ساده، دریچه‌ای را به سوی دنیای خیالات و اندیشه‌های شرکت‌کنندگان گشود و آن‌ها را به سفری درونی برای کشف اهمیت کتاب در زندگی دعوت کرد.
پاسخ‌های متنوع شرکت کنندگان:
پاسخ‌های شرکت‌کنندگان به این پرسش، طیف گسترده‌ای از احساسات و دیدگاه‌ها را در برمی‌گرفت. برخی از آن‌ها دنیایی تاریک، بی‌هدف و تهی از معنا را تصور می‌کردند، در حالی که برخی دیگر بر نقش کتاب در رشد فردی و اجتماعی انسان تأکید می‌ورزیدند.
آقای نصیر احمد عاشوری، دنیای بدون کتاب را به طفلی تشبیه کرد که از شناخت جهان و معنای زندگی محروم است. آقای صمیم نیز با تأکید بر اهمیت کتاب در شکل‌گیری هویت فردی، به چالش‌های پیش روی مطالعه در عصر تکنولوژی اشاره کردند اما گفتند به عقیده ایشان دنیایی بدون میتواند وجود داشته باشد. پری خانم، دنیایی بدون کتاب را مکانی تاریک و خفقان‌آور توصیف کرد و بر اهمیت ارتباط فیزیکی با کتاب تأکید ورزید. خانم نرگس نیز با بیان دشواری تصور چنین دنیایی، به نقش کتاب در هدف‌مند کردن زندگی اشاره کرد. آقای مصور شفق نیز با نگاهی تاریخی به نقش کتاب در پیشرفت تمدن بشر پرداخت و بر اهمیت کتاب در انتقال دانش و فرهنگ تأکید کرد.
که طرح پرسشی ساده و بنیادین، به اهمیت کتاب و مطالعه در زندگی انسان پی برد. پاسخ‌های متنوع شرکت‌کنندگان نشان داد که کتاب تنها یک ابزار برای کسب اطلاعات نیست، بلکه پلی است که انسان را به دنیای دانش، فرهنگ و اندیشه متصل می‌کند. در دنیایی که تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت است، حفظ و تقویت فرهنگ کتابخوانی بیش از پیش ضروری است.
پس از بیان دیدگاه‌های متنوع شرکت‌کنندگان، سرکار خانم اسماعیلی با تحلیل دقیق و روشنی به دلایل کاهش مطالعه در جامعه پرداختند. ایشان با اشاره به نقش پررنگ رسانه‌های اجتماعی در زندگی روزمره، چالش‌های ناشی از این رسانه‌ها بر روی عادات مطالعه را برجسته ساختند.
خانم اسماعیلی با تأکید بر اهمیت ارتباط فیزیکی با کتاب، مطالعه را به ورزشی تشبیه کردند که نیازمند تمرین مستمر است. ایشان بر این باور بودند که مطالعه منظم، ذهن را تقویت کرده و تمرکز را افزایش می‌دهد. این دیدگاه با یافته‌های علمی مبنی بر تأثیر مثبت مطالعه بر روی تمرکز نیز همسو است.
خانم اسماعیلی با اشاره به تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۰۹، تأثیر شگفت‌انگیز کتاب بر روی تمرکز ذهن را یادآور شدند. این یافته علمی، اهمیت مطالعه را به عنوان یک ابزار قدرتمند برای تقویت ذهن و بهبود عملکرد شناختی به اثبات رساند. و افزود ملتی که کتاب نمی‌خواند باید تمام تاریخ را تکرار کند، به اهمیت مطالعه در پیشرفت و توسعه جوامع اشاره کردند. ایشان همچنان بر نقش مطالعه در ارتقای مهارت‌های ارتباطی و سخنوری تأکید ورزیدند.
در ادامه شرکت‌کنندگان به بحثی جذاب و پرمحتوا پیرامون جایگزینی‌های کتاب و مراحل مطالعه پرداختند. این بخش از نشست، ابعاد جدیدی از چالش‌های پیش روی فرهنگ کتابخوانی را مورد بررسی قرار داد و راهکارهایی برای بهبود عادات مطالعه ارائه نمود.
پرسش مطرح شده از سوی استاد اسماعیلی مبنی بر اینکه چه چیزی می‌تواند جایگزین کتاب باشد؟ بحثی داغ را در میان شرکت‌کنندگان برانگیخت. در حالی که برخی معتقد بودند جایگزینی برای کتاب وجود ندارد، برخی دیگر رسانه‌های تصویری مانند مستند و فیلم کوتاه را به عنوان مکمل یا حتی جایگزینی برای کتاب پیشنهاد کردند. 
پاسخ ها به پرسش مطرح شده:
پاکیزه کریمیان: با تأکید بر ارزش بی‌بدیل کتاب، بیان کردند که یک کتاب می‌تواند جایگزین کتاب دیگری شود.
آقای صمیم و خانم میرزاد: با اشاره به وضعیت سواد در جامعه، بر اهمیت استفاده از رسانه‌های تصویری برای اطلاع‌رسانی به اقشار کم‌سواد تأکید کردند.
استاد اسماعیلی: با تأیید نظر خانم کریمیان، بر اهمیت انتخاب کتاب‌های مناسب و مطالعه عمیق تأکید کردند. ایشان همچنان به ضرورت تفکر و تعمق در هنگام مطالعه اشاره کرده و مراحل مختلف مطالعه را تشریح نمودند.
مراحل مطالعه:
توانایی خواندن و نوشتن: پیش‌نیاز اولیه برای مطالعه هر نوع متنی است.
وارسی: مطالعه سریع و کلی متن برای درک کلی موضوع.
تحلیل: مطالعه عمیق و دقیق متن، بررسی جزئیات، مقایسه با اطلاعات دیگر و استخراج مفاهیم.
تطبیق: مقایسه اطلاعات به دست آمده از کتاب‌های مختلف و رسیدن به یک نتیجه‌گیری کلی.
نشست "چرا مطالعه نمی‌کنیم؟" با ایجاد فضایی صمیمی و پرسش‌برانگیز، به اهمیت مطالعه در زندگی انسان‌ها پرداخت. شرکت‌کنندگان با شرکت در این نشست، به این نتیجه رسیدند که مطالعه نه تنها یک وظیفه، بلکه یک لذت و ضرورت است.
در پایان، می‌توان گفت که کتاب، همچون چراغی فروزان، راه را برای ما روشن می‌کند و به ما کمک می‌کند تا در دریای بیکران دانش، شناور شویم و به ساحل آرامش و معرفت برسیم.
علاقه مندان می‌توانند مکمل این نشست پرمحتوا را از لینک زیر بیننده باشند:
https://www.youtube.com/live/lmcKoLWxlmI?feature=shared

با ارادت و احترام 
کتاب سرای آسمان حروف 
مرکز فرهنگی و اجتماعی خانه مولانا